Το μέλλον των Επτανησίων βρίσκεται (μόνο) στα Επτάνησα

του Μάκη Φόρτε*

Η 1η ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ 2011 από μόνη της αποτελεί μια ιστορική μέρα για τα Επτάνησα και όλη την Ελλάδα.

Μετά από 150 χρόνια επανασυσταίνεται η πρώτη θεσμική οντότητα του σύγχρονου Ελληνικού Κράτους στον Ελλαδικό χώρο – έστω και με τον γεωγραφικό της προσδιορισμό ως Περιφέρεια Ιονίων Νήσων – και επαναλειτουργεί η Ιόνια Βουλή.

Το γεγονός αποκτά μια αξεπέραστη ιστορική αξία, όσο και αν υπερκαλύπτεται από την επικαιρότητα των σημερινών οξύτατων προβλημάτων της Ελληνικής οικονομίας και της δυσμενούς θέσης που έχουν περιέλθει οι εργαζόμενοι και οι επαγγελματίες.

Και βέβαια δεν μειώνεται από τον απαξιωτικό τρόπο με τον οποίο οι 4 από τους 6 Βουλευτές των Ιονίων Νήσων (σε διακομματική συνεργία!) αντιμετώπισαν την ορκωμοσία των πρώτων αιρετών της Περιφέρειας στις 11 Δεκεμβρίου.

Η ηχηρή απουσία τους (ούτε καν ένα τυπικό μήνυμα δεν έβγαλαν!) δεν τιμά ούτε τους ίδιους, αλλά ούτε και το θεσμικό τους ρόλο.

 ΠΑΡ’ΟΛΑ ΑΥΤΑ η Περιφέρεια Ιονίων Νήσων είναι γνωστό πως τέθηκε υπό αίρεση εν τη γενέσει της από τον ίδιο τον Υπουργό Εσωτερικών όταν ψηφίστηκε «ο Καλλικράτης», εξαγγέλλοντας «επανακαθορισμό των ορίων των Περιφερειών με τη λήξη του ΕΣΠΑ (το 2013)».

Ο κος Σπύρος Σπύρου κινδυνεύει να μείνει στην ιστορία ως ο πρώτος και τελευταίος εκλεγμένος Περιφερειάρχης των Ιονίων Νήσων και μαζί με αυτόν και...
 το αιρετό Περιφερειακό Συμβούλιο!

Γι’αυτό και η διατήρηση της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων αναγορεύεται από τα πράγματα, ως το κορυφαίο των προβλημάτων του νεοσύστατου θεσμού.

 ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΡΧΑΙΟΥΣ ΧΡΟΝΟΥΣ και την εποχή του Ομήρου, τη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία και το Βυζάντιο, την εποχή των Φράγκων, της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας και της Πειθαρχικής Προστασίας, ακόμη και την περίοδο της Φασιστικής Ιταλίας, τα νησιά του Ιονίου Πελάγους λόγω της εξαιρετικής γεωπολιτικής σημασίας τους, βρισκόταν πάντα στην επιβουλή των εκάστοτε ισχυρών της γης.

Στην εποχή της Ενωμένης Ευρώπης και του διαπιστευμένου ρόλου των Βαλκανίων, η δυτική νησιωτική Ελλάδα ανανεώνει στα σημερινά δεδομένα τη διαχρονική γεωπολιτική της αξία.

Με τις προοπτικές που ανοίγονται για τα Ιόνια Νησιά από τη δυναμική που δημιουργείται με τη στρατηγική σημασία της Εγνατίας και της Ιόνιας οδού στην ευρύτερη περιοχή.

Με τον κομβικό ενεργειακό ρόλο της περιοχής.

Με τη σταθερή αξία των νησιών στην παγκόσμια τουριστική αγορά και – κυρίως – την υψηλή τους αξία στο χρηματιστήριο του θαλάσσιου τουρισμού, στο χώρο της Αδριατικής και της Μεσογείου.

Με την ισχύ που δίνει ο νέος θεσμός της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης στην Περιφέρειά μας, ως το δυτικό σύνορο της χώρας, αλλά και ως ισότιμος εταίρος στα θεσμικά περιφερειακά όργανα της Ευρωπαϊκής ένωσης.

 Η ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΞΙΑ της Περιφέρειας βέβαια, για να είμαστε ειλικρινείς, είναι ανεξάρτητη της θεσμικής της οντότητας.

Όμως είναι γεγονός ότι ισχυροποιείται από τον (δευτεροβάθμιο) αυτοδιοικητικό χαρακτήρα της, ως θεσμική μονάδα του Ελληνικού κράτους.

Γι’αυτό και η συνέχεια της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων και μετά το 2013, αποτελεί εθνικής σημασίας θέμα.

Δύο είναι τα κρίσιμα ζητήματα για τις Περιφερειακές αρχές του νέου θεσμού, προκειμένου να αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά το πρόβλημα της συνέχειας.

Πρώτον: Η πολιτική που θα ακολουθηθεί για να αναδειχθεί ως εθνικό το υπαρξιακό πρόβλημα της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων.

Δεύτερον: Η δημιουργία περιφερειακής συνοχής στις τοπικές κοινωνίες των 13 κατοικημένων νησιών της Περιφέρειας, ως στοιχείο αντίστασης σε κάθε επιβουλή για την διάλυση της.

 ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΖΗΤΗΜΑ (για τη συνέχεια της Περιφέρειας) θα κριθεί εν πολλοίς, από την πολιτική βούληση της πλειοψηφίας του περιφερειακού συμβουλίου και προσωπικά του Περιφερειάρχη κο Σπύρου Σπύρου, από την πολιτική που θα ακολουθήσουν οι έξι παρατάξεις της αντιπολίτευσης, αλλά και από τη στάση των υπολοίπων πολιτικών και πολιτειακών παραγόντων των Ιονίων Νήσων – Βουλευτών, Δημάρχων, Συνδικάτων, Επιμελητηρίων κ.λ.π.

Το κυρίαρχο ερώτημα που θα πλανάται – ας μην γελιόμαστε – για τα επόμενα 3 ½ χρόνια, πάνω από τον Περιφερειάρχη, τους αντιπεριφερειάρχες, τους 41 περιφερειακούς συμβούλους και το σύνολο των τοπικών κοινωνιών, θα είναι ένα και μοναδικό:

«Που βρίσκεται το μέλλον των Επτανησίων»;

Στα Γιάννενα που θέλει η κα Γκερέκου για την Κέρκυρα (αφού….δεν εκλέχτηκε ο κος Μπεριάτος όπως προειδοποιούσε) και στην Πάτρα για τα άλλα νησιά που θέλουν οι βουλευτές τους (αφού η Κέρκυρα ψήφισε …τοπικιστικά, όπως λένε) ή μήπως στα ίδια τα Επτάνησα (όπως απαιτεί….η λογική του παρελθόντος και ο ρεαλισμός του μέλλοντος);

 ΤΟ ΔΕΥΤΕΡΟ ΖΗΤΗΜΑ (για την περιφερειακή συνοχή) θα κριθεί από τον τρόπο προσέγγισης του – και πάλι κυρίως από τις Περιφερειακές αρχές.

Υπάρχουν σίγουρα περισσότεροι του ενός τρόποι.

Όμως ένας είναι – πρέπει να είναι – ο αδιαμφισβήτητος τρόπος.

Η απόκτηση περιφερειακής συνείδησης με μέσο τον Πολιτισμό, ως το διαχρονικό χαρακτηριστικό των Επτανήσων!

Δίχως την ανάπτυξη Επτανησιακής συνείδησης στους πολίτες των νησιών, η συνοχή της Περιφέρειας θα παραμένει κενή περιεχομένου έννοια.

Και βεβαίως δεν πρέπει να υπάρχει η αυταπάτη πως το ένδοξο πολιτιστικό παρελθόν των Επτανησίων μπορεί να γίνει από μόνο του ο καταλύτης για το ζητούμενο – τη συνοχή των κοινωνιών στα 13 (μικρά και μεγάλα) νησιά.

Με όρους του 1864 δεν μπορούμε να πετύχουμε τη συνοχή της Περιφέρειας το 2011.

Αλλά και χωρίς την κληρονομιά του 1864, δεν μπορούμε να δημιουργήσουμε την ισχυρή Περιφέρεια του 2011.

Και αυτό γιατί δεν μπορούμε να περιμένουμε τίποτα μόνο με το ένδοξο παρελθόν, αν σήμερα δεν παράγουμε Πολιτισμό.

Όπως επίσης δεν μπορούμε να περιμένουμε τίποτα, αν ο Πολιτισμός στα Επτάνησα αντιμετωπίζεται ως «μια παραπληρωματική ατραξιόν μιας ανάπτυξης που είναι μονόπλευρα προσανατολισμένη στον τουρισμό».

 ΕΝΑΣ ΝΕΟΣ και εξαιρετικός επιστήμονας, ο Κεφαλονίτης εκπαιδευτικός Ηλίας Τουμασάτος έχει επισημάνει πως :

«Ο πολιτισμός στα Επτάνησα της ανοικτότητας και της οικουμενικότητας οφείλει να είναι βασικός άξονας ανάπτυξης»!

Συμπληρώνοντας μάλιστα πως:

«Αυτό δεν επιτυγχάνεται απλά με κρατικές οικονομικές ενισχύσεις των πολιτιστικών φορέων, υπό τύπον ελεημοσύνης, ούτε μόνο με πλούσια και αξιόλογα καλοκαιρινά φεστιβάλ προς τέρψιν των τουριστών.

Αυτό που θα πρέπει να επιχειρηθεί και να επιτευχθεί είναι μια ολοκληρωμένη περιφερειακή πολιτική πολιτισμού».

Με την άδεια του Ηλία Τουμασάτου θα χρησιμοποιήσω κάποιες από τις σκέψεις του για τον πολιτισμό στα Επτάνησα, ως βασικό πυρήνα προκειμένου να καταδειχθεί η ανάγκη μιας Ολοκληρωμένης Περιφερειακής Πολιτικής Πολιτισμού για την περιφερειακή συνοχή, με έμφαση σε τέσσαρους βασικούς τομείς δράσεις.

 ΠΡΩΤΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΔΡΑΣΗΣ: Η επιστημονική έρευνα, με την αξιοποίηση του επιστημονικού δυναμικού που υπάρχει στα ανώτατα Ιδρύματα των νησιών.

Το Ιόνιο Πανεπιστήμιο και το ΤΕΙ Ιονίων Νήσων μπορούν να διαδραματίσουν το ρόλο που διαδραμάτισε για την πολιτιστική άνθηση των Επτανήσων η Ιόνιος Ακαδημία.

Επιπλέον, σημαντικός μπορεί να είναι και ο ρόλος των πνευματικών ιδρυμάτων των νησιών που έχουν μακρόχρονη ιστορία και προσφορά, με την προϋπόθεση ότι και αυτά θα αποκτήσουν την τόλμη να κοιτάξουν προς το μέλλον.

Τα πνευματικά ιδρύματα των νησιών δεν έχουν την πολυτέλεια να είναι μαυσωλεία. Έχουν την υποχρέωση να είναι μαιευτήρια. Οι τόποι που θα γεννηθεί το καινούριο.

 ΔΕΥΤΕΡΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΔΡΑΣΗΣ: Η καλλιτεχνική δραστηριότητα, η οποία είναι εξαιρετικά αξιόλογη σε όλους τους τομείς.

Η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση μπορεί να στηρίξει την καλλιτεχνική ζωή, όχι τόσο με την έννοια της οικονομικής στήριξης, όσο με τη δημιουργία των προϋποθέσεων που θα επιτρέψουν την επικοινωνία με τα νέα ρεύματα της τέχνης και θα δώσουν τη δυνατότητα στους νέους ανθρώπους να παρουσιάσουν τη δουλειά τους.

Η Αυτοδιοίκηση δεν μπορεί να γίνει καλλιτέχνης, μπορεί όμως να εξασφαλίσει το κατάλληλο περιβάλλον για τον καλλιτέχνη – δημιουργό.

Η εξαγγελία του εκλεγμένου Περιφερειάρχη κου Σπύρου για τη δημιουργία ενός Οργανισμού, ο οποίος θα περιλαμβάνει τα πολιτιστικά σωματεία της Περιφέρειας, βρίσκεται σε σωστή κατεύθυνση.

 ΤΡΙΤΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΔΡΑΣΗΣ: Η εκπαίδευση με την εκπαιδευτική διαδικασία που διαπλάθει και κοινωνικοποιεί τις καινούριες γενιές.

Η επαφή των νέων με τον τοπικό πολιτισμό μπορεί να γεννήσει το καινούριο μέσα από τη γνωριμία με το παλιό.

Και εδώ η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση μπορεί να είναι αρωγός – καθώς βρίσκεται στα πλαίσια των αρμοδιοτήτων της η ανάπτυξη προγραμμάτων τόσο στην εγκύκλια όσο και στη δια βίου εκπαίδευση.

 ΤΕΤΑΡΤΟΣ ΤΟΜΕΑΣ ΔΡΑΣΗΣ: Ο αθλητισμός ως κοινωνικό, πολιτισμικό, παιδαγωγικό, αλλά και οικονομικό μέσο.

Η πολιτισμική διάσταση του αθλητισμού σε περιφερειακό επίπεδο, θα δημιουργήσει συνθήκες για την εμφάνιση ενός εναλλακτικού αθλητικού τουρισμού, που μπορεί να τον αναδείξει σε αναπτυξιακό παράγοντα της Περιφέρειας των Ιονίων Νήσων.

Γι’αυτό και μια Ολοκληρωμένη Περιφερειακή Πολιτική Πολιτισμού στα Ιόνια Νησιά, ο Επτανησιακός Πολιτισμός στα σημερινά δεδομένα, δεν μπορεί παρά να έχει ως συστατικό της στοιχείο και την περιφερειακή αθλητική πολιτική.

 ΤΟ ΣΤΟΙΧΗΜΑ βέβαια δεν αφορά μόνο την Αυτοδιοίκηση – Περιφερειακή και Τοπική.

Αφορά όλους όσους ασχολούνται με τον πολιτισμό, είτε επειδή τον παράγουν, είτε επειδή «τον καταναλώνουν».

Στα Επτάνησα, είτε έτσι – είτε αλλιώς, όλοι ασχολούνται με τον Πολιτισμό!

Και αυτή είναι η δική μας ιδιαιτερότητα, ο δικός μας συνεκτικός κρίκος!

Ο Επτανησιακός Πολιτισμός!

Το μέλλον σχεδόν όλων των άλλων Περιφερειών της Ελλάδας, βρίσκεται δίπλα και απέναντι τους.

Των Επτανησίων όμως το μέλλον– και όχι μόνο το παρελθόν – βρίσκεται μόνο στα Επτάνησα!

* O Μάκης Φόρτε είναι περιφερειακός σύμβουλος Ιονίων Νήσων από 1 – 1 – 2011