«Ασφάλεια», «Υγεία» και «Ευημερία»

«Κέντρα ευζωίας» τα ελληνικά νησιά

του Δημήτρη Καζάκη

οικονομολόγου – αναλυτή (Ποντίκι, 07/10/10)

Η Ελλάδα εξέρχεται από την κρίση δανεισμού, ισχυρίζονται οι γνωστοί για τη φιλαλήθειά τους κυβερνώντες. Η πατρίς, κύριοι, εσώθη διά μίαν εισέτι φοράν. Ήρθε η ώρα της υπέρτατης δικαίωσης του ενδόξου αυτού τέκνου της, του Γεωργίου Α. Παπανδρέου. «Παρέμεινες Υπερήφανος, συνειδησιακά Ελεύθερος, ιδεολογικά Αδούλωτος, στους πλατείς καθαρούς ουρανούς, διότι εκεί ανεγνώριζες τον φυσικό σου χώρο», όπως διακήρυττε το 1999 ο πατήρ του γνωστού Μίχαλου (υπουργός παρά τω πρωθυπουργώ στη χούντα) για ένα ακόμη άξιο τέκνο της ημετέρας πατρίδος, τον Γεώργιο Χ. Παπαδόπουλο.

Με τα ίδια περίπου λόγια και ο πρόεδρος της Deutsche Bank, ο Γιόζεφ Άκερμαν, μέγας φιλάνθρωπος και φιλέλλην – γνωστός στους διεθνείς τραπεζικούς κύκλους για την αδυναμία που τρέφει για όλα τα πλάσματα της φύσης, ιδίως τα κατοικίδια – παρέδωσε στο Βερολίνο το βραβείο Quadriga (τέθριππο) στον κ. Γ. Παπανδρέου με σκοπό να τον τιμήσει για τη θεσπέσια δουλειά που κάνει στην Ελλάδα. Κι ο τιμηθείς, με νοτισμένα τα μάτια από τη συγκίνηση, αναφώνησε σαν άλλη Βούλα Πατουλίδου: «Για την Ελλάδα, ρε γαμώτο»... Και αφιέρωσε το βραβείο στους Έλληνες, όπως ακριβώς κάνουν οι ντίβες των Όσκαρ όταν απευθύνονται στους κομπάρσους...

Μπορεί να μας στοίχισε λίγο ακριβά αυτό το βραβείο με την εκχώρηση ολόκληρου του εγχώριου τραπεζικού συστήματος στη δικαιοδοσία της Deutsche Bank, η οποία έχει αναλάβει επισήμως να το «αποτιμήσει», αλλά χαλάλι στο άξιο τέκνο της πατρίδος. Μπορεί να μη γνωρίζουμε ακριβώς πόσο κόστισε στον Έλληνα φορολογούμενο αυτή η γαλαντομία του κ. Άκερμαν, αλλά μπρος σε τέτοια προσωπικότητα ας πάει και το παλιάμπελο. Προκειμένου να προωθήσουμε τη διεθνή καριέρα του κ. Παπανδρέου, ας πληρώνουμε την πρωθυπουργία του μέχρι δεκάτης γενεάς. Ο Έλληνας για το κέφι του υπήρξε πάντα ανοιχτοχέρης...

Εστίες κοινωνικής αθλιότητας

Και μπορεί ο κ. Άκερμαν να είχε δίκιο όταν είπε στον κ. Παπανδρέου ότι από ’δώ και πέρα μπορεί να δηλώνει υπερήφανα «Ich bin ein Berliner» (Είμαι ένας Βερολινέζος), όμως ο τελευταίος όλο και περισσότερο αποφεύγει ακόμη και τη σκέψη: «Ich bin ein Griehe» (Είμαι ένας Έλληνας). Δείτε, π.χ., πώς απάντησε σε συνέντευξη της «Die Welt» (30.9) σχετικά με την πώληση ελληνικών νησιών. Αναλύοντας το «όραμά» του για τη χώρα, τόνισε ότι «η Ελλάδα οφείλει να γίνει το κέντρο ευζωίας της Ευρώπης. Κατά τη διάρκεια της κρίσης, ορισμένοι μάς πρότειναν να πουλήσουμε μερικά νησιά»...

Δημοσιογράφος: «Δύο Γερμανοί βουλευτές του κυβερνητικού συνασπισμού».

Γ.Α. Παπανδρέου: «Μια παράλογη πρόταση! Αυτά τα νησιά είναι θησαυρός για όλους τους Ευρωπαίους. Όχι για λίγους πλούσιους, που θα τα αγοράσουν. Θέλουμε να τα μετατρέψουμε σε νησιά ευζωίας».

Τώρα, αν εσείς νομίζετε ότι τα ελληνικά νησιά είναι ή πρέπει να είναι κέντρα ευζωίας πρώτα απ’ όλα για τους κατοίκους τους, αλλά και για όλους τους υπόλοιπους κατοίκους της χώρας, απλά αυταπατάστε. Αν νομίζετε ότι ετούτος ο τόπος σάς ανήκει, ξεχάστε το. Η χώρα και τα νησιά της στο «όραμα» του κ. Παπανδρέου είναι να μετατραπούν σε κέντρα ευζωίας των Ευρωπαίων, όπως ακριβώς η Κούβα του δικτάτορα Μπατίστα είχε μετατραπεί σε κέντρο ευζωίας των Αμερικάνων.

Αν όλα τα «κέντρα ευζωίας» ανά την υφήλιο συνδέονται με την εκπόρνευση του ντόπιου πληθυσμού, με την άνθιση του οργανωμένου εγκλήματος, με τη γενίκευση της κοινωνικής αθλιότητας και με μια άκρως παρασιτική οικονομία - έρμαιο των βίτσιων της διεθνούς αγοράς, σ’ αυτό δεν φταίει ο κ. Παπανδρέου, αλλά το κακό το ριζικό μας.

Γι’ αυτό και ο κ. Παπανδρέου λειτουργεί ως Ευρωπαίος πολιτικός και όχι ως πρωθυπουργός κυρίαρχου κράτους. Άλλωστε τι έχει απομείνει από την κυριαρχία της χώρας; Μόνο κάτι τυπικά. Η κυβέρνηση κάνει ό,τι μπορεί για να τα εξαλείψει κι αυτά. Δεν είναι τυχαίο που η δική μας κυβέρνηση ήταν από τις πρώτες, αν όχι η πρώτη, που προσυπέγραψε και αποδέχτηκε τη μετατροπή της ευρωζώνης σε γαλλογερμανικό Νταχάου κάτω από το νέο καθεστώς της «οικονομικής διακυβέρνησης».

Φορολογία... Αλ Καπόνε!

Πριν καν δημοσιοποιηθούν οι 6 βασικές προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που προβλέπουν την ασφυκτική εποπτεία των δημόσιων και μακροοικονομικών λειτουργιών της οικονομίας και την αυτοματοποίηση των κυρώσεων εναντίον των κρατών - μελών, πριν ζητηθεί επίσημα από τα κράτη - μέλη να νομιμοποιήσουν αυτές τις αντιδραστικές αλλαγές με κυβερνητικές νομοθετικές πράξεις, η δική μας κυβέρνηση είχε ήδη συμμορφωθεί. Ο κ. Παπακωνσταντίνου ήδη από τις 7.9 σε συνέντευξή του στο περιθώριο των συμβουλίων Eurogroup και Ecofin δήλωνε:

«Όπως ξέρετε, υπάρχει συμφωνία για το “Ευρωπαϊκό Εξάμηνο”. Το “Ευρωπαϊκό Εξάμηνο” είναι μια αλλαγή στον τρόπο λειτουργίας του πλαισίου του Προγράμματος Σταθερότητας και Ανάπτυξης. Με βάση αυτό θα υπάρξει μια συζήτηση. Θα υπάρχει τον Απρίλιο κάθε έτους η υποβολή των σχεδίων από κάθε χώρα, των Προγραμμάτων Σταθερότητας και Ανάπτυξης, αλλά και προγραμμάτων μεταρρυθμίσεων. Εδώ θέλω να τονίσω ότι η Ελλάδα, από τον Ιούλιο, έχει ένα νέο δημοσιονομικό πλαίσιο με την ψήφιση του σχετικού νόμου στη Βουλή που εναρμονίζεται πλήρως και, θα έλεγα, εκ των προτέρων στην αλλαγή αυτή του “Ευρωπαϊκού Εξαμήνου”».

Με άλλα λόγια, η κυβέρνηση όχι μόνο συμφώνησε με το «εαρινό εξάμηνο», που συνιστά την ουσιαστική μεταφορά της αρμοδιότητας κατάρτισης του κρατικού προϋπολογισμού στις Βρυξέλλες, αλλά είχε ήδη προετοιμάσει το έδαφος για τη νομιμοποίησή του με νόμο από τον Ιούλιο. Φυσικά, η κυβέρνηση ούτε και με την αυτοματοποίηση των κυρώσεων είχε κανένα πρόβλημα. Για έναν πρωθυπουργό και υπουργούς που έχουν συνηθίσει να εκτελούν εντολές άνωθεν και έξωθεν, όλα αυτά δεν είναι παρά λεπτομέρειες. Το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι να ολοκληρώσουν την κατεδάφιση της χώρας το ταχύτερο δυνατό, κάτι που στην ορολογία του ΔΝΤ και της Ε.Ε. ονομάζεται «διαρθρωτική αλλαγή».

Έτσι η κυβέρνηση προβαίνει στην περαίωση των φορολογικών δηλώσεων, όχι μόνο επιβεβαιώνοντας τη μόνιμη τακτική... Αλ Καπόνε που έχει υιοθετήσει το κράτος απέναντι στους φορολογούμενους, δηλαδή το να πουλά προστασία, αλλά και για έναν άλλο πολύ πιο σοβαρό λόγο. Η κυβέρνηση βιάζεται να μηδενίσει το κοντέρ με τις εκκρεμούσες φορολογικές υποθέσεις, όχι τόσο για να εισπράξει μέρος από τα καθυστερούμενα, αλλά για να ανοίξει τον δρόμο στην ιδιωτικοποίηση των υπηρεσιών πιστοποίησης και είσπραξης των φορολογικών εσόδων του κράτους.

Μην ξεχνάμε ότι η κυβέρνηση από τις 21.4 έχει ανακοινώσει την παράδοση της «τύχης» εκτέλεσης του προϋπολογισμού, τόσο στο σκέλος των εσόδων όσο και σε αυτό των δαπανών, σε πέντε πολυεθνικές: Arthur Andersen, Deloitte & Touche, Ernst and Young, KPMG, Price Waterhouse Coopers. Η ανάληψη των καθηκόντων τους συνδέεται με την εκκαθάριση του τοπίου στον τομέα της φορολογίας. Δεν μπορούν να υπάρχουν φορολογικές εκκρεμότητες τις οποίες έτσι κι αλλιώς δεν μπορεί να χειριστεί ο ιδιωτικός φορέας. Ούτε μόνιμο τακτικό προσωπικό στις ΔΟΥ και τις εφορίες. Άλλωστε ο κ. Παπακωνσταντίνου έχει δηλώσει ότι θα κλείσουν οι ΔΟΥ που δεν αποφέρουν έσοδα.

Αυτός είναι ο λόγος που ο μέγας και πολύς κ. Πάγκαλος ανέλαβε να ξεμπερδέψει με τη μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων. Όχι μόνο επειδή η τρόικα απαιτεί πάνω από 170 χιλιάδες απολύσεις μόνιμου τακτικού προσωπικού του δημόσιου τομέα, αλλά και γιατί έτσι ανοίγει ο δρόμος για την ολοκληρωτική ιδιωτικοποίηση του κράτους και της δημόσιας διοίκησης. Είναι χαρακτηριστικό ότι, σύμφωνα με τις δηλώσεις του κ. Πάγκαλου, μόνο για τις ένοπλες δυνάμεις, τις δυνάμεις ασφαλείας και το ΣΔΟΕ πρέπει να διατηρηθεί η μονιμότητα. Για όλους τους υπόλοιπους δεν είναι, υποτίθεται, απαραίτητη. Ούτε για τον εκπαιδευτικό, τον νοσηλευτή, τον γιατρό, τον κοινωνικό λειτουργό ούτε για κανέναν.

Υπεράνω όλων η «πειθαρχία»

Η προσέγγιση αυτή δεν παραπέμπει μόνο σε μια χυδαία αντίληψη για το κράτος, που το θέλει υποχείριο και κτήμα του εκάστοτε κυβερνώντος κόμματος, των ημετέρων και των υποτακτικών του, χωρίς ούτε καν τους τυπικούς περιορισμούς που θέτει η μονιμότητα. Υποδηλώνει επίσης και τον τρόπο που θέλει η κυβέρνηση τη λειτουργία του κράτους. Όταν τελειώσει με τις «διαρθρωτικές αλλαγές», το κράτος θα έχει ιδιωτικοποιήσει κάθε λειτουργία του εκτός από την κατασταλτική.

Ο μόνος ρόλος που επιφυλάσσουν για το κράτος είναι να καταστέλλει την κοινωνία και τις αντιδράσεις της, να εξυπηρετεί το δημόσιο χρέος που διαρκώς θα αυξάνεται και να επιδοτεί τα ιδιωτικά μονοπώλια που θα έχουν αναλάβει όλες τις άλλες λειτουργίες του. Όπως ακριβώς συμβαίνει σε όλες τις Μπανανίες του νεοφιλελευθερισμού.

Αυτή είναι η εσωτερική πτυχή της «ευρωπαϊκής οικονομικής διακυβέρνησης». Δεν υπάρχει πια κανένα σημείο επαφής της κυρίαρχης πολιτικής με την πραγματικότητα. Αντίθετα, η ίδια η πραγματικότητα αντιμετωπίζεται ως αντικείμενο χειραγώγησης της καθαρής θέλησης. Το τι θέλουν οι γραφειοκράτες, οι τραπεζίτες και οι επενδυτές έχει σημασία. Η πραγματικότητα, η οικονομία και φυσικά η ζωή οφείλουν να πειθαρχήσουν. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Λορέντζο Μπίνι Σμάγκι της διοίκησης της ΕΚΤ, σε ομιλία του (15.9) στην Επιτροπή Οικονομικών και Νομισματικών Υποθέσεων του Ευρωκοινοβουλίου, είπε τα εξής:

«Τώρα υπάρχει μια ευρεία συναίνεση σχετικά με το τι πήγε στραβά. Το σύστημα δεν είναι σε θέση να επιβάλει την πειθαρχία που είναι αναγκαία σε μια νομισματική ένωση. Πιο συγκεκριμένα, οι μηχανισμοί που είχαν σχεδιαστεί να προωθήσουν τη δημοσιονομική πειθαρχία δεν λειτούργησαν όπως αναμενόταν... Οι χώρες της ευρωζώνης δεν μπορούν να χρησιμοποιήσουν το νομισματικό εργαλείο για να απαξιώσουν το χρέος τους, έτσι η επιδείνωση των δημόσιων οικονομικών έφερε στην επιφάνεια μια σειρά θεμάτων τα οποία δεν είχαν πλήρως κατανοηθεί στην αρχή της ΟΝΕ.

Το πρώτο είναι ότι οι χώρες μπορεί να έχουν προβλήματα στην εξυπηρέτηση των χρεών τους. Αυτό δεν θεωρήθηκε σημαντικό γιατί το ΣΣΑ υποτίθεται ότι θα απέτρεπε κάτι τέτοιο από το να συμβεί.

Το δεύτερο ζήτημα είναι ότι οι χρηματοπιστωτικές αγορές μπορούν να αλλάξουν γρήγορα την αξιολόγησή τους για τη φερεγγυότητα μιας χώρας... Το γεγονός ότι κάποιος μπορεί να κερδίσει χρήματα από τη χρεοκοπία μιας επιχείρησης, ή ακόμη και μιας χώρας, δίχως να έχει επενδύσει ποτέ σ’ αυτή, θέτει ζητήματα που σχετίζονται με τη λειτουργία των χρηματοπιστωτικών αγορών και τα οποία δυστυχώς δεν έχουν αντιμετωπιστεί – κατά τη γνώμη μου – στις πρόσφατες μεταρρυθμίσεις.

Το τρίτο πρόβλημα είναι ότι μια κρατική πτώχευση μπορεί να έχει συστηματικές συνέπειες σε μια νομισματική ένωση σαν αποτέλεσμα των χρηματοπιστωτικών διασυνδέσεων. Αυτό εξηγεί το γιατί οι κίνδυνοι που επηρεάσαν ένα σχετικά μικρό μέρος της ευρωζώνης κατά τη διάρκεια της προηγούμενης άνοιξης είχε τόσο σημαντικές συνέπειες πάνω στο ευρώ».

Μαστιγώνουν τον Ελλήσποντο

Η λογική αυτή, που θέλει με κανόνες και πλαίσια να πειθαρχήσει διαδικασίες και φαινόμενα που πηγάζουν αυθόρμητα από τη ίδια την εσωτερική λειτουργία της οικονομίας, μοιάζει με τον Πέρση βασιλιά Ξέρξη, που έβαλε να μαστιγώσουν τον Ελλήσποντο γιατί δεν υπάκουε στις διαταγές του. Στην ίδια λογική ο Μπίνι Σμάγκι αποφαίνεται:

«Όποια αλλαγή στη θεσμική συγκρότηση του ευρώ θα πρέπει να ξεκινά με το να αποφύγει τις ίδιες απλοϊκές παραδοχές που έγιναν στο παρελθόν. Ας μου επιτραπεί να αναφέρω τρεις.

Η πρώτη είναι να νομίζει κανείς ότι οι αγορές έχουν πάντα δίκιο και ότι είναι σε θέση να πειθαρχήσουν τις χώρες και τα χρέη τους. Οι αγορές έκαναν λάθη στο παρελθόν με το να υποτιμούν τον κίνδυνο, είναι το ίδιο πιθανό να το ξανακάνουν τώρα με την υπερτίμησή του και σίγουρα θα κάνουν λάθη στο μέλλον. Το να αφήσει κανείς στις αγορές το καθήκον να πειθαρχήσουν τις πολιτικές του προϋπολογισμού και να αναγκάσουν τα κράτη - μέλη να κάνουν διορθωτικές κινήσεις είναι μια αυταπάτη που μόνο οι οικονομολόγοι μπορούν να έχουν.

Αν πραγματικά θέλουμε να προλάβουμε και να διορθώσουμε ανισορροπίες, ειδικότερα δημοσιονομικές ανισορροπίες, χρειαζόμαστε ισχυρότερους θεσμικούς μηχανισμούς, στο επίπεδο της ευρωζώνης, αλλά και στο εσωτερικό των κρατών. Αυτό σημαίνει περισσότερους κανόνες και αυτόματες κυρώσεις.

Το δεύτερο λάθος είναι να νομίζει κανείς ότι οι κρίσεις μπορούν να αποφευχθούν. Κρίσεις εκδηλώθηκαν στο παρελθόν και είναι πιθανό να εκδηλωθούν στο μέλλον, λόγω μετάδοσης της μόλυνσης. Θα πρέπει να είμαστε έτοιμοι γι’ αυτές και να είμαστε σε θέση να τις διαχειριστούμε αποτελεσματικά.

Το τρίτο λάθος είναι να νομίζει κανείς ότι υπάρχουν εύκολες ή “συντεταγμένες” λύσεις στις κρίσεις. Οι κρίσεις είναι ακατάστατες, μεταδοτικές και έχουν ακούσιες συνέπειες».

Σύμφωνα με αυτήν τη λογική, αυτό που χρειάζεται είναι να διατάξουμε την οικονομία να μην αρρωστήσει, να μην εμφανίσει συμπτώματα όπως είναι τα ελλείμματα και το χρέος. Δεν μας ενδιαφέρει τι τα προκαλεί, ποιες είναι εκείνες οι διαδικασίες που αντικειμενικά γεννούν αυτά τα συμπτώματα. Απλώς δεν πρέπει να υπάρχουν. Και για να γίνει αυτό επιβάλλουμε καθεστώς κυρώσεων και ασφυκτικού ελέγχου. Ένα καθεστώς του αποφασίζουμε και διατάσσουμε, όπου λαοί και χώρες δεν έχουν παρά να πειθαρχήσουν.

Έχει δίκιο ο καθηγητής Μάικλ Χάντσον όταν έγραψε πρόσφατα για «χρηματοπιστωτικό πραξικόπημα» στην ευρωζώνη:

«Η Ευρώπη πρέπει να μετατραπεί σε δημοκρατία της μπανάνας με τη φορολόγηση της εργασίας – όχι του χρήματος και της πίστης, των εταιρειών ασφάλισης και ακινήτων. Οι κυβερνήσεις πρέπει να επιβάλουν βαρύτερους φόρους επί της απασχόλησης και των πωλήσεων και ταυτόχρονα να περικόψουν δραστικά συντάξεις και άλλες δημόσιες δαπάνες...

Αυτό απαιτεί δικτατορία και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) έχει αναλάβει αυτήν την εξουσία από τις εκλεγμένες κυβερνήσεις. Η “ανεξαρτησία” της από οιονδήποτε πολιτικό έλεγχο εκθειάζεται ως “σήμα κατατεθέν της δημοκρατίας” από τη σημερινή νέα χρηματιστική ολιγαρχία.

Αυτή η παραπλανητική αναφορά θυμίζει την άποψη του Πλάτωνα ότι η ολιγαρχία είναι απλώς το πολιτικό στάδιο που ακολουθεί τη δημοκρατία. Το επόμενο βήμα της νέας εξουσιαστικής ελίτ σ’ αυτό το αιώνιο πολιτικό τρίγωνο είναι το να μετατρέψει τον εαυτό της σε κληρονομική – καταργώντας ως αρχή τις φορολογίες της περιουσίας – έτσι ώστε να μετατραπεί σε αριστοκρατία... Η Ευρώπη εισέρχεται σε μια εποχή ολοκληρωτικής νεοφιλελεύθερης εξουσίας» («Counterpunch», Weekend Edition, October 1-3, 2010).

Το ερώτημα είναι:

● Γιατί η χώρα και ο λαός της πρέπει να αποδεχτούν αυτήν τη μετεξέλιξη της ευρωζώνης και της Ε.Ε.;

● Ποιος περίεργος και τερατώδης λόγος τής επιβάλλει να τα υπομένει όλα αυτά;

● Μήπως τελικά η απαλλαγή από το δημόσιο χρέος είναι μια καλή ευκαιρία για να απαλλαγούμε τελειωτικά και από τα δεσμά που εξυφαίνονται στην Ε.Ε. ερήμην και εις βάρος των λαών;