ΕΙΣΗΓΗΣΗ Α.ΖΑΠΑΝΤΗΣ: "ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙ Ο “ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗΣ” ΣΤΑ ΜΕΓΑΛΑ ΝΗΣΙΑ"

AΝΔΡΕΑΣ Α. ΖΑΠΑΝΤΗΣ

ΔΗΜΟΤΙΚΟΣ ΣΥΜΒΟΥΛΟΣ

ΕΙΣΗΓΗΣΗ Α. ΖΑΠΑΝΤΗ ΣΤΟ ΔΗΜ. ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΚΕΦΑΛΛΟΝΙΑΣ ΣΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΥΣ ΔΗΜΟΥΣ

Τέσσερις Δήμοι η Κεφαλονιά με κέντρα : Αργοστόλι, Ληξούρι, Σάμη και Πόρος

H συζήτηση για ενδεχόμενες αλλαγές και βελτιώσεις στο Πρόγραμμα “Καλλικράτης” σχετικά με τη χωροταξία των Δήμων, που είναι και το ποιό σοβαρό θέμα , αλλά και για τα θεσμικά και λειτουργικά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε , είναι  πάρα πολύ σημαντική.

Το ερώτημα βέβαια στην αρχή είναι, εάν πρέπει να συζητηθεί σήμερα αυτό το θέμα στο Δημοτικό Συμβούλιο Κεφαλλονιάς .

Η απάντηση είναι ότι και βέβαια πρέπει να συζητηθεί και μάλιστα αυτή η συνεδρίαση έπρεπε να έχει γίνει πολύ ενωρίτερα, ίσως ακόμα και πριν ένα χρόνο .

Ο λόγος είναι ότι από πέρισυ, ο τότε Υπουργός Εσωτερικών κ. Ευρ. Στυλιανίδης με έγγραφο του με ημερομηνία 3 Αυγούστου 2012, ζητά :

“Παρατηρήσεις και προτάσεις που προκύπτουν από την εμπειρία της εφαρμογής του “Καλλικράτη” (N.3852/2010) σε ζητήματα κατά κύριο λόγο θεσμικά και λειτουργικά καθώς και χωροταξικά … προκειμένου να γίνουν οι αναγκαίες αλλαγές , διορθώσεις και συμπληρώσεις στο θεσμικό πλαίσιο .”

Επίσης στην απάντηση του Υπουργείου Εσωτερικών σε ερώτηση του Βουλευτή των Ανεξάρτητων Ελλήνων κ. Τ.Κουίκ για επανεξέταση του χωροταξικού των Δήμων, όπως δημοσιεύεται στον τύπο στις 28 Αυγούστου 2012, αναφέρεται :

“Από τη μέχρι τώρα εφαρμογή του θεσμού ανέκυψαν λειτουργικά προβλήματα , ειδικά στους μεγάλους νησιωτικούς Δήμους , όπως η Λέσβος , με συνέπεια να μην μπορούν να επιτελέσουν οι Δήμοι το θεσμικό τους ρόλο και την εντεύθεν εξυπηρέτηση των δημοτών . Συνεπώς απαιτείται η επαναξιολόγηση της όλης χωροταξίας των περιφερειών των Δήμων αυτών .”

Θυμίζουμε ότι ο κ. Τ.Κουίκ είχε υποβάλλει ερώτηση στον Υπουργό Εσωτερικών για περισσότερους Δήμους και στην Κεφαλλονιά .

Πολιτικά κόμματα , όπως ο ΣΥΡΙΖΑ , με την ανακοίνωση του προγράμματος του για την Τοπική Αυτοδιοίκηση και με δηλώσεις του Προέδρου του κ.Α.Τσίπρα , όπως αναγράφονται στον τύπο στις 12 Ιουνίου 2013 , αναφέρεται σε  :

«Κατάργηση του Καλλικράτη με ταυτόχρονη αποκλιμάκωση των ΟΤΑ έτσι ώστε να καλυφθεί το τεράστιο σημερινό έλλειμμα πρωτογενούς δημοκρατίας που υπάρχει στη χώρα μας . Στην Ελλάδα ο μέσος πρωτοβάθμιος Καλλικρατικός ΟΤΑ έχει 34.780 κατοίκους και έκταση 406 τετραγωνικά χιλιόμετρα τη στιγμή που οι αντίστοιχοι μέσοι όροι στην Ευρωπαϊκή Ένωση (27) είναι 5.630 κάτοικοι και 50 τετραγ. χιλιόμετρα .

Οι νέοι Δήμοι θα έχουν διακριτή ταυτότητα ,θα είναι ενότητες αναγνωρίσιμες , άμεσα προσβάσιμες και ελέγξιμες από την τοπική κοινωνία . Ο σημερινός συγκεντρωτισμός του Καλλικράτη θα αντικατασταθεί από χωρικές ενότητες που θα αποτελούν κοινωνικά κύτταρα με πρωτογενή εξουσία η οποία θα εκφράζεται μέσα από συμμετοχικές δομές αυτοδιεύθυνσης των τοπικών υποθέσεων .»

ΠΡΟΣ ΣΠΑΣΙΜΟ ΟΙ ΜΕΓΑΛΟΙ ΝΗΣΙΩΤΙΚΟΙ ΔΗΜΟΙ

Σπάσιμο των μεγάλων νησιωτικών Δήμων , αναφέρει ο τύπος στις 17 Ιουλίου 2013 , προανήγγειλε στην ουσία , μιλώντας σε μεγάλο τηλεοπτικό κανάλι , ο Υπουργός Εσωτερικών κ. Γ. Μιχελάκης , ο οποίος και τόνισε :

“Χρειάζεται να μαζευτούν οι αλλαγές που πρέπει να γίνουν στον Καλλικράτη και να τις κάνουμε .”

Ακολούθησαν στη συνέχεια  νέες ερωτήσεις στο Υπουργό Εσωτερικών αλλά και τοποθετήσεις και παραστάσεις από εκπροσώπους ενδιαφερόμενων περιοχών.

Επίσης  , πρέπει να αναφέρουμε , ότι πολλοί Δημοτικοί Σύμβουλοι του Δήμου Κεφαλλονιάς με δηλώσεις τους σε αφιέρωμα της τοπικής εφημερίδας “Κεφαλλονιά” στις 30 και 31 Αυγούστου 2012 εκφράζουν τους προβληματισμούς τους και ζητούν τη δημιουργία περισσότερων Δήμων  .

Όλα αυτά που αναφέρονται παραπάνω συνηγορούν στο συμπέρασμα ότι το θέμα αυτό είναι ώριμο και επίκαιρο , γίνονται διεργασίες και έπρεπε οπωσδήποτε να γίνει αυτή η συζήτηση σήμερα στο Δημοτικό Συμβούλιο Κεφαλλονιάς ώστε τελικά να εκφραστεί η άποψη του .

ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΗ

Σχετικά με την εφαρμογή του προγράμματος “Καλλικράτης” , μετά και την εμπειρία της μέχρι τώρα πορείας του , προκύπτουν πολλά και σημαντικά ερωτήματα .

Έγινε αξιολόγηση και αποτίμηση της λειτουργίας των τότε Δήμων ώστε να εντοπιστούν προβλήματα και αδυναμίες που έπρεπε να διορθωθούν ?

Η απάντηση είναι όχι , δεν έγινε ουσιαστικά κανενός είδους αξιολόγηση .

Ήταν κατάλληλη η χρονική στιγμή που εφαρμόστηκε ?

Όχι δεν ήταν η κατάλληλη χρονική στιγμή . Η συγκυρία της οικονομικής κρίσης και τα επακόλουθα σοβαρά οικονομικά προβλήματα απαξιώνουν την προσπάθεια μεταρρύθμισης .

Ήταν σωστή και επαρκής η προετοιμασία ?

Όχι , ουσιαστικά δεν έγινε σοβαρή προετοιμασία υποστήριξης για να έχει επιτυχία η εφαρμογή του προγράμματος  .

Θυμίζουμε ότι για το πρόγραμμα  “Καποδίστριας”:

• Υπήρξε επαρκής χρόνος προετοιμασίας ,
• Έγινε εκπαίδευση και τοποθέτηση στους Δήμους εξειδικευμένου επιστημονικού προσωπικού ,
• Δόθηκαν οχήματα και μηχανήματα ,
• Υλοποιήθηκε το Ειδικό Πρόγραμμα Τοπικής Αυτοδιοίκησης με χρηματοδοτήσεις προς τους Δήμους για έργα , μελέτες και άλλες παρεμβάσεις.

Ανάλογη προετοιμασία και υποστήριξη δεν είχε προβλεφθεί και δεν έγινε για τον “Καλλικράτη”.

ΧΑΘΗΚΕ Η ΕΓΓΥΤΗΤΑ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΠΟΛΙΤΗ

Σήμερα με τις προτάσεις μας , πρέπει κυρίως να δώσουμε απαντήσεις για τον τρόπο που υπηρετείται η ιδέα της αποκέντρωσης και της ανάπτυξης , για το πώς αποφεύγουμε το συγκεντρωτισμό .

Ο τρόπος συγκρότησης και λειτουργίας των θεσμών , επομένως και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης , επηρεάζει άμεσα και τη συγκέντρωση ή όχι οικονομικών δραστηριοτήτων και επομένως και την ανάπτυξη .

Με τον Καλλικράτη χάσαμε το μέτρο , βρεθήκαμε εντελώς στην  άλλη άκρη  και τελικά δημιουργήθηκαν τεράστιοι Δήμοι χωρίς συνοχή και ομοιογένεια .

Με τον τρόπο αυτό ένα από τα πολλά σημαντικά στοιχεία που χάθηκαν  ήταν και η εγγύτητα προς τον πολίτη που είναι και το βασικό χαρακτηριστικό της Τοπικής Αυτοδιοίκησης . Ο Δήμος δηλαδή να λειτουργεί δίπλα και κοντά στον πολίτη και στην κοινωνία και οι πολίτες από την άλλη πλευρά να μπορούν να έχουν άμεση και εύκολη πρόσβαση στο Δήμο για να λύνουν τα προβλήματα τους . 

Τελικά φτιάξαμε ένα θεσμό Διοίκησης αλλά όχι ένα θεσμό Αυτοδιοίκησης .

Τα χωριά ερημώνουν , χάνεται ο Κοινοτισμός , χάνεται επίσης η συλλογική λειτουργία . Τα περισσότερα τοπικά συμβούλια στα χωριά μας  αντικαταστάθηκαν από μονοπρόσωπα όργανα που δεν λειτουργούν ουσιαστικά με συνέπεια και η διοίκηση του Δήμου να βρίσκεται πολύ μακριά από τα άμεσα προβλήματα  .

Υπήρχε όμως ανάγκη για την εφαρμογή του “Καλλικράτη” ?

Η απάντηση είναι Ναι , πραγματικά υπήρχε αυτή η ανάγκη .

Πρίν από τον “Καποδίστρια” είχαμε  437  Δήμους και 5.338 Κοινότητες , σύνολο 5.775 Ο.Τ.Α. σε ολόκληρη τη χώρα ,  που με την εφαρμογή του έγιναν 914 Δήμοι και 120 Κοινότητες ,  1034 Ο.Τ.Α. σύνολο .

Έπρεπε επομένως να γίνει ένα ακόμη βήμα στην Αυτοδιοίκηση , αλλά το βήμα αυτό έπρεπε να γίνει με πολλή προσοχή και κυρίως  :

Ø  με μέτρο ,

Ø  με σύνεση ,

Ø  με σωστή προετοιμασία .

Επίσης έπρεπε να ληφθεί σοβαρά υπόψη  η γνώμη της κοινωνίας και κυρίως των συλλογικών φορέων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης .

Άλλωστε ο Ευρωπαϊκός Χάρτης Τοπικής Αυτονομίας που έχει κυρωθεί από τη Βουλή των Ελλήνων (Ν.1850/1989) στο άρθρο 5 αναφέρει :

«Για κάθε μεταβολή των τοπικών εδαφικών ορίων , πρέπει προηγουμένως να ζητείται η γνώμη των ενδιαφερομένων Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης …»

Δυστυχώς για την εφαρμογή του Καλλικράτη δεν λήφθηκαν υπόψη οι αποφάσεις των συλλογικών φορέων της Αυτοδιοίκησης και έτσι ουσιαστικά αστόχησε στο χωροταξικό .

Σε πολλές περιπτώσεις ολόκληρες επαρχίες έγιναν Δήμοι και στην περίπτωση της Κεφαλλονιάς τρεις (3) επαρχίες έγιναν ένας Δήμος.

Ένας Δήμος επίσης έγιναν τα Μεγάλα Νησιά όταν για το θέμα αυτό είχαν διαφορετική γνώμη συλλογικά όργανα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης αλλά και τεχνοκρατικά όργανα όπως το Ινστιτούτο Τοπικής Αυτοδιοίκησης .

ΑΠΟΚΕΝΤΡΩΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Η πρόταση μας , η δημιουργία και λειτουργία Δήμων στην Κεφαλλονιά , πρέπει να έχει στόχο να υπηρετήσει την αποκέντρωση , την ανάπτυξη , την ιδέα της πολυκεντρικής Κεφαλλονιάς .

Τα κέντρα που έχουν αναπτυχθεί από την ίδια τη ζωή :

v  Αργοστόλι ,

v  Ληξούρι ,

v  Σάμη ,

v  Πόρος ,

Μπορούν να γίνουν επίκεντρο τεσσάρων (4) ισχυρών Δήμων .

Οι Δήμοι αυτοί έχουν τις δυνατότητες  να είναι ζωντανοί πυρήνες για την ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών με :

Ø  Υπηρεσίες ,

Ø  Μηχανήματα και οχήματα ,

Ø  Προγραμματισμό ,

Ø  Διαχείριση πόρων ,

Ø  Δραστηριότητες .

Επίσης με ανταγωνισμό , με έναν καλώς εννοούμενο ανταγωνισμό , για προσέλκυση πόρων και επενδύσεων .

Σε όλη την Ευρώπη οι Δήμοι είναι κοντά στους πολίτες , αντιμετωπίζουν τα προβλήματα και αναπτύσσουν πρωτοβουλίες και δραστηριότητες και ιδίως Κοινωνικές ειδικά σε περίοδο έντονης οικονομικής κρίσης .

 Στη Γερμανία ο μέσος όρος κατοίκων ανά Δήμο είναι 5.900 κάτοικοι , στη Γαλλία είναι 1.600 κάτοικοι , στην Ιταλία είναι 7.100 κάτοικοι και στην Ισπανία είναι 4.900 κάτοικοι .

Επίσης η αξιοποίηση οικονομικών πόρων και χρηματοδοτήσεων δεν έχει σχέση με το μέγεθος .

Μικρότεροι Δήμοι είναι αυτοί που έκαναν την προετοιμασία για έργα που εκτελούνται σήμερα από το Δήμο Κεφαλλονιάς .

Είναι χαρακτηριστική η αξιολόγηση που έγινε από το Υπουργείο Εσωτερικών και η κατάταξη Δήμων με βάση την αξιοποίηση πόρων , προγραμμάτων και χρηματοδοτήσεων .

Πολλοί μικρότεροι Δήμοι είναι αυτοί που βρίσκονται στην κορυφή .

ΟΧΙ ΣΤΟ ΣΥΓΚΕΝΤΡΩΤΙΣΜΟ

Ήδη στη χώρα μας παρουσιάζεται υπερβολική συγκέντρωση  διοικητικών θεσμών , υπηρεσιών , δραστηριοτήτων και τελικά πληθυσμού στις Πρωτεύουσες των Νομών .

Οι περισσότερες πρωτεύουσες Νομών συγκεντρώνουν πλέον από το 1/3 έως και το μισό του πληθυσμού του κάθε Νομού .

Θηριώδεις Δήμοι με επίκεντρο τις πρωτεύουσες των Νομών μεγαλώνουν το πρόβλημα και οδηγούν σε μαρασμό τις περιφερειακές περιοχές των Νομών .

Η πρόταση μας για τη δημιουργία και λειτουργία τεσσάρων (4)  Δήμων στην Κεφαλλονιά   , πρώτα και κύρια , δίνει λύση και απάντηση σε αυτό το μεγάλο πρόβλημα και υπηρετεί την ιδέα για μια ισόρροπα ανεπτυγμένη , πολυκεντρική Κεφαλλονιά . 

Απαραίτητη προϋπόθεση βέβαια είναι η σωστή προετοιμασία , η ενισχυμένη τεχνική στήριξη και η επαρκής χρηματοδότηση ώστε η Τοπική Αυτοδιοίκηση να μπορεί να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της και στις απαιτήσεις των πολιτών και της κοινωνίας .